AbnormalAIze – διαδικτυακο ταξιδι για τα στερεοτυπα στισ εικονεσ που δημιουργουνται απο τν Online
Laura CALOGIOIA, Gyan DOOKIE, Κατερίνα ΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, Θεοδώρα ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ, Elsie RUSSIER
Σύνοψη
Αυτό το εργαστήριο βοηθά τους συμμετέχοντες να εξετάσουν κριτικά τον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη αναπαράγει στερεότυπα στο οπτικό περιεχόμενο και να μάθουν πώς να δημιουργούν πιο συμπεριληπτικές και ηθικές εικόνες που παράγονται από ΤΝ. Μέσα από δημιουργικές, συνεργατικές και παιγνιώδεις δραστηριότητες, οι μαθητές αναλύουν, παράγουν και στοχάζονται πάνω σε εικόνες τεχνητής νοημοσύνης, καταλήγοντας στη δημιουργία αφισών ευαισθητοποίησης και κατευθυντήριων οδηγιών για την ηθική χρήση της ΤΝ..
Προτεραιότητες
Προτεραιότητα 2: Αντιμετώπιση των προκαταλήψεων που παράγει η Τεχνητή Νοημοσύνη και των Ηθικών/Δεοντολογικών Επιπτώσεων Προτεραιότητα 3: Ανάπτυξη δεξιοτήτων ως Κριτικός “AI Prompter” (στην πρόσληψη και παραγωγή μέσων)
Στόχοι
Ενίσχυση της κριτικής και δημιουργικής σκέψης κατά την ανάλυση και παραγωγή εικόνων που δημιουργούνται από Τεχνητή Νοημοσύνη.
Να αναλύουν κριτικά πώς τα εργαλεία ΤΝ αντικατοπτρίζουν και αναπαράγουν κοινωνικές προκαταλήψεις και ανισότητες στα οπτικά μέσα.
Να πειραματιστούν με το “AI prompting” ως δημιουργική μέθοδο αμφισβήτησης και μετασχηματισμού στερεοτυπικών αναπαραστάσεων.
Να δημιουργούν ποικιλόμορφες, συμπεριληπτικές και ηθικά τεκμηριωμένες εικόνες ΤΝ που προάγουν τη δικαιοσύνη και την αντιπροσώπευση.
Ομάδα – στόχος
Μαθητές και καθηγητές λυκείου (προσαρμόσιμο και για πανεπιστήμια ή ομάδες νέων).
Διαδικασία: Βήματα και οδηγίες
Αναλυτική Περιγραφή των Δραστηριοτήτων (Βήματα και Οδηγίες)
1. Εισαγωγή & Παιχνίδι Γνωριμίας (20 λεπτά)
Στόχος: Ενεργοποίηση περιέργειας και εισαγωγή στην έννοια της προκατάληψης της ΤΝ.
Δραστηριότητα: Προβολή σύντομου βίντεο για τα στερεότυπα στις εικόνες που δημιουργεί η ΤΝ.
Παιχνίδι: “Άνθρωπος ή ΤΝ;” – Οι μαθητές βλέπουν 10 εικόνες και πρέπει να μαντέψουν ποιες δημιουργήθηκαν από ανθρώπους και ποιες από ΤΝ.
Συζήτηση: Τι τους έκανε να πιστέψουν ότι μια εικόνα ήταν της ΤΝ; Παρατήρησαν πρότυπα (π.χ. φύλο, εθνικότητα, επαγγέλματα);
Αποτέλεσμα: Συνειδητοποίηση ότι η ΤΝ αναπαράγει κοινωνικές προκαταλήψεις.
2. Αναγνώριση Στερεοτύπων (25 λεπτά)
Στόχος: Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα στερεότυπα εμφανίζονται οπτικά.
Δραματοποίηση: Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν εργαλεία ΤΝ για τη δημιουργία εικόνων, ενώ οι μαθητές λειτουργούν ως “κριτικοί”.
Πρόκληση: Κάθε ομάδα λαμβάνει 3–4 εικόνες παραγόμενες από ΤΝ και πρέπει να εντοπίσει τα ορατά στερεότυπα (φύλο, ηλικία, φυλή, κουλτούρα, επάγγελμα κ.ά.).
Αποτέλεσμα: Οι ομάδες δημιουργούν έναν πίνακα με χαρτάκια (“τοίχο στερεοτύπων”) με παραδείγματα όπως “Γυναίκες ως νοσοκόμες, άνδρες ως επιστήμονες.”
Στοχασμός: Πώς επηρεάζουν οι “προτροπές” (prompts) τις προκαταλήψεις της ΤΝ;
3. Αναγνώριση Στερεοτύπων της ΤΝ (25 λεπτά)
Στόχος: Κατανόηση του τρόπου που η ΤΝ αντιλαμβάνεται και περιγράφει τον κόσμο.
Πρόκληση: “Ανθρώπινη ή ΤΝ δημιουργία;” – ανάλυση τόσο ανθρώπινων όσο και ΤΝ-παραγόμενων εικόνων.
Αλληλεπίδραση με ΤΝ: Οι μαθητές ζητούν από την ΤΝ να περιγράψει τις εικόνες· στη συνέχεια, αναλύουν τα παραγόμενα κείμενα και συζητούν εάν η ΤΝ ενίσχυσε στερεότυπα.
Εργασία: Σε ομάδες σχολιάζουν μία εικόνα δημιουργημένη από ΤΝ και προτείνουν τρόπους για να γίνει πιο συμπεριληπτική.
4. Χρήση της ΤΝ (30 λεπτά)
Στόχος: Εξάσκηση στην ηθική και δημιουργική χρήση προτροπών (prompts).
Δραστηριότητα 1: Προσομοίωση αίθουσας σύνταξης. Οι μαθητές υποδύονται δημοσιογράφους που πρέπει να δημιουργήσουν μια εικόνα με ΤΝ για μια είδηση.
Δραστηριότητα 2: Εργαστήριο “Ηθικού Prompting”. Οι μαθητές εντοπίζουν προκαταλήψεις στις εικόνες τους και ξαναγράφουν τα prompts ώστε να παραχθεί πιο δίκαιη και ισορροπημένη εκδοχή.
Αποτέλεσμα: Δύο εικόνες δίπλα-δίπλα, η μία με προκατάληψη, η άλλη με ηθική προσέγγιση.
5. Ανάλυση Στερεοτύπων (30–40 λεπτά)
Στόχος: Εμβάθυνση των αναλυτικών δεξιοτήτων μέσα από παιχνίδι.
Παιχνίδι: “Dixit – Εντόπισε την προκατάληψη.” Εμπνευσμένο από το επιτραπέζιο Dixit. Οι ομάδες λαμβάνουν τράπουλα με εικόνες που παρήχθησαν από ΤΝ και ένα σετ προτροπών. Πρέπει να αντιστοιχίσουν κάθε εικόνα με το πιο πιθανό prompt. Συζητούν ποια στερεότυπα ή υποθέσεις τους οδήγησαν σε αυτή την αντιστοίχιση.
Βαθμοί: Για πρωτότυπες ιδέες ή απροσδόκητες συνδέσεις. Αποτέλεσμα: Κατανόηση ότι οι προτροπές διαμορφώνουν την αναπαράσταση.
6. Στοχασμός για τη Χρήση (20 λεπτά)
Στόχος: Σκέψη γύρω από την ευθύνη και την ηθική διάσταση.
Συζήτηση: Τι μάθαμε για τη διαδικασία δημιουργίας εικόνων από την ΤΝ;
Παραγωγή: Συν-δημιουργία ενός σύντομου “Χάρτη Οδηγιών για την Ηθική Χρήση της ΤΝ” στο σχολείο, με κανόνες όπως: “Χρησιμοποιώ συμπεριληπτικά prompts.” “Αποφεύγω προκαταλήψεις φύλου.” “Είμαι διαφανής όταν χρησιμοποιώ εικόνες ΤΝ.”
Αποτέλεσμα: Κοινό έγγραφο (σε διαδικτυακή πλατφόρμα ή αφίσα).
7. Τελική Δημιουργία (30 λεπτά)
Goal: Apply learning in a creative way.
Task: Create a digital or printed awareness-raising poster using AI images that challenge stereotypes.
Optional: Display the works in a “Reimagining AI” gallery or online forum.
8. Αξιολόγηση (20 λεπτά)
Στόχος: Αξιολόγηση της μάθησης μέσω αλληλοκριτικής.
Δραστηριότητα: Οι μαθητές αξιολογούν αφίσες άλλων ομάδων σε διαδικτυακό φόρουμ, αφήνοντας εποικοδομητικά σχόλια σχετικά με τη δημιουργικότητα, τη συμπερίληψη και την ηθική χρήση της ΤΝ.
Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the European Education and Culture Executive Agency (EACEA). Neither the European Union nor EACEA can be held responsible for them.
